تعريف بحران:
• بحران به هرگونه حادثهاي اطلاق ميشود كه به جان يا مال انسان آسيب برساند و نياز به اقدام فوري و فوقالعاده داشته باشد.
• بحرانها به دو دسته طبيعي و انسانساز تقسيمميگردند.
تعريف مديريت بحران:
فرايند برنامهريزي و اجرا توسط نهادهاي دولتي و غيردولتي براي پيشگيري و كاهش اثرات بحرانها ، ايجاد آمادگيهاي لازم براي مقابله ، مقابله در حين وقوع بحران و بازسازي پس از بحران
اهداف عمده مديريت بحران:
Ø نجات جان انسانها
Ø ارايه خدمات به آسيبديدگان
Ø محدود كردن آسيبهاي و خسارات بعدي به مردم و امكانات و تجهيزات
Ø ايجاد امكانت و محيط امن براي كاركنان و مسؤولان مديريت بحران
Ø بازتواني و بازسازيتا رسيدن به وضعيت عادي
مديريت بحران داراي چهار ركن اصلي متشكل از:
1- كاهش خسارات
2- آمادگي
3- واكنش
4- بازسازي و عادي سازي
است. سيستم جامع مديريت بحران مخاطرات بالقوه و منابع موجود را ارزيابي كرده و طوري برنامه ريزي مينمايد كه منابع موجود را با مخاطرات موازنه كند.
وظايف مديران بحران:
• برنامهريزي
• جلب مشاركت مردمي
• سازماندهي
• به كارگيري نيروي انساني
• رهبري
• نظارت
ويژگيهاي مديريت بحران:
• تشويق مشاركت داوطلبانه مردم در آمادگي، امدادرساني، بازسازي و عادي سازي
• جهت گيري به سوي عمل
• وقوف به نياز آسيب ديدگان
• تشويق مديريت مستقل و ابتكار در عمليات
• توسعه عمليات مقابله با بحران و آمادگي
• دستيابي به بهرهوري در اثر توجه به نيازهاي كاركنان
• توجه به ارزشهاي رهبران و مردم
• استفاده از اطلاعات مناسب
• سازمان ساده با تعداد كاركنان اندك
• غير متمركز بودن عمليات
• احترام به آداب وسنن اجتماعي، فرهنگي و محلي
مراحل مديريت بحران:
• پيشگيري و كاهش اثرات: كاهش احتمال وقوع يا اثرات ناشي از بلايا
• آمادگي: برنامهريزي و پژوهش، آموزش و مانور
• مقابله:ارايه خدمات اضطراري بلافاصله پس از وقوع بحران
• بازسازي: بازگرداندن جامعه به حالت عادي و نه لزوماٌ حالت پيش از بحران
مفاهيم مديريت بحران:
• سازمان مسئول: سازماني كه در شرايط عادي و بحراني مسئوليت يكي از امور 24 گانه مديريت بحران شهر را بر عهده دارد.
• سازمان همكار: سازماني كه داراي تخصص، توان و امكاناتي باشدكه بتواند در شرايط بحراني در انجام وظيفه مديريت بحران، سازمان مسئول را ياري نمايد.
• سازمان پشتيبان: سازماني كه در شرايط بحراني خدمات جانبي و غير تخصصي به سازمان مسئول و سازمانهاي همكار ارايه نمايد.
• سازمان جانشين: سازماني با تخصص مشابه سازمان مسئول كه در شرايطي كه به هر دليل سازمان مسئول توانايي مديريت بحران را نداشته باشد، وارد عمل ميگردد.